Жер сілкінісі-жер қыртысында немесе жоғарғы мантияда кенеттен орын ауыстырулар мен үзілістер нәтижесінде пайда болатын және серпімді тербелістер түрінде ұзақ қашықтыққа берілетін жер бетінің жер сілкінісі мен тербелісі. Сейсмикалық толқындар бөлінетін жер қыртысындағы нүкте жер сілкінісінің гипоцентрі деп аталады.
Жер сілкінісінің гипоцентрінің үстіндегі жер бетіндегі орын ең қысқа қашықтықта эпицентр деп аталады. Жер сілкінісінің қарқындылығы 12 балдық сейсмикалық шкала (MSK-86) бойынша бағаланады, жер сілкіністерін энергетикалық жіктеу үшін магнитудасы пайдаланылады.
Шартты түрде жер сілкінісі әлсіз (1-4 ұпай), күшті (5-7 ұпай) және жойқын (8 және одан жоғары ұпай) болып бөлінеді. Жер сілкінісі кезінде әйнектер жарылып, ұшып кетеді, сөрелерден жатқан заттар құлайды, кітап шкафтары дірілдейді, люстралар тербеледі, төбеден әктеу түседі, қабырғалар мен төбелерде жарықтар пайда болады. Мұның бәрі саңырау шумен бірге жүреді. 10-20 секундтық сілкіністен кейін жер асты дүмпулері күшейіп, ғимараттар мен құрылыстардың бұзылуына әкеледі. Барлығы он шақты қатты сілкініс бүкіл ғимаратты қиратады. Орташа алғанда, жер сілкінісі 5-20с созылады.
Сілкіністер неғұрлым ұзаққа созылса, соғұрлым зақым ауыр болады. Мұндай жағдайда қалай дайындалуға және дұрыс әрекет етуге болады?
Дәл осы тақырыпта 04.12. 2023 ж. ШҚО білім басқармасының" Örken "Шығыс Қазақстан өңірлік білім беруді ақпараттандыру және дамыту ғылыми-әдістемелік орталығы" КММ Өтеев Нұрболат Талғатұлы - ШҚО ТЖД Төтенше жағдайлардың алдын алу басқармасының инженері бірлесіп интерактивті сабақ өткізді.
Бүгінгі таңда жер сілкінісін болжау мүмкін емес; дегенмен, сейсмикалық механизмдерді түсінуге және жер сілкінісінің ықтималдығын бағалауға бағытталған ғылыми зерттеулер жүргізілуде.